ประเพณี ไทย มารู้จักความสำคัญและความเชื่อในประเพณีที่สืบทอดกันมา

ประเพณี ประเทศไทยเป็นดินแดนที่มีความรุ่งเรืองทางศิลปวัฒนธรรมและประเพณี อีกทั้งยังมีจุดเด่นด้านพหุวัฒนธรรมที่หลอมรวมคนหลายเชื้อชาติและศาสนาไว้ด้วยกัน โดยในแต่ละภูมิภาคทั้งภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคใต้ และภาคอีสาน ก็จะมีประเพณีไทยท้องถิ่นของตัวเอง ที่สะท้อนถึงรูปแบบความเชื่อ วิถีชีวิต และอัตลักษณ์เฉพาะตัว ประเพณี 4 ภาคของไทยมีอะไรบ้าง ติดตามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ heng99

สารบัญ

รูปภาพรวมประเพณี 4 ภาคของ heng99

ประเพณี ไทย หมายถึงอะไร?

ประเพณีไทย คือ ขนบธรรมเนียมอันดีงามที่ปฏิบัติสืบทอดต่อกันมา สะท้อนถึงความเชื่อ วิถีชีวิต ภูมิปัญญา ศาสนา ภาษา และวิถีการดำรงชีวิตของผู้คนในพื้นที่ประเทศไทย แม้ว่าการแบ่งภูมิภาคทางภูมิศาสตร์อย่างเป็นทางการของประเทศไทย จะเป็นออกเป็น 6 ภาค ได้แก่ ภาคเหนือ, ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, ภาคตะวันตก, ภาคกลาง, ภาคตะวันออก และภาคใต้ แต่หากแบ่งภูมิภาคแบบกว้างๆ ตามกลุ่มวัฒนธรรมแล้ว ก็สามารถแบ่งออกเป็น 4 ภาค ได้แก่ ภาคกลาง, ภาคเหนือ, ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (ภาคอีสาน) และภาคใต้ โดยรวมภาคตะวันออกและภาคตะวันตกอยู่ในภาคกลาง อีกทั้งมีบางจังหวัดในพื้นที่ภาคกลางตอนบนที่ถูกรวมเป็นภาคเหนือ ซึ่งจะทำให้เห็นภาพรวมของประเพณีและวัฒนธรรมที่ใกล้เคียงกันของพื้นที่เหล่านั้น

ประเพณี ไทยทั้ง 4 ภาค มีอะไรบ้าง รวมวัฒนธรรมท้องถิ่นที่น่าสนใจ?

ประเทศไทยมีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและประเพณีไทยที่สะท้อนถึงวิถีชีวิต ความเชื่อ และอัตลักษณ์ของแต่ละภูมิภาค ดังนี้

ประเพณีภาคกลาง

ประเพณีประเพณีรับบัว ประเพณีนี้จัดขึ้นในวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 11 ของทุกปี โดยจะมีขบวนเรืออัญเชิญหลวงพ่อโตล่องไปตามคลองสำโรง ประชาชนจะโยนดอกบัวลงเรือเพื่อแสดงความเคารพและขอพร เชื่อกันว่าหากโยนดอกบัวลงเรือได้สำเร็จ จะพบแต่ความโชคดีและความเจริญรุ่งเรือง
ประเพณีตักบาตรดอกไม้ เป็นประเพณีสำคัญที่จัดขึ้นในช่วงวันเข้าพรรษา โดยเฉพาะที่จังหวัดสระบุรี ซึ่งมีความเชื่อมโยงกับวัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ประเพณีนี้เกิดจากศรัทธาของชาวบ้านที่ต้องการถวายดอกไม้แทนการถวายภัตตาหารเพลแด่พระสงฆ์
ประเพณีแห่ผ้าห่มองค์พระปฐมเจดีย์ เป็นประเพณีที่จัดขึ้นในจังหวัดนครปฐม ซึ่งถือเป็นหนึ่งในประเพณีที่สำคัญและมีความเชื่อมโยงกับการเคารพในพระพุทธศาสนา และการบูชาองค์พระปฐมเจดีย์ ซึ่งเป็นเจดีย์ที่มีความสำคัญใน ประวัติศาสตร์ และศาสนาของประเทศไทย
ประเพณีวิ่งควาย เป็นประเพณีที่มีการจัดขึ้นในหลายจังหวัดของประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคกลางและภาคเหนือ เช่น จังหวัดสุพรรณบุรี หรือจังหวัดพิจิตร เป็นต้น ประเพณีนี้มีความสำคัญในด้านการแสดงความเคารพต่อควายซึ่งเป็นสัตว์ที่มีบทบาทสำคัญในชีวิตเกษตรกรรมไทยในอดีต

ประเพณีภาคใต้

ประเพณีชักพระ (ลากพระ) เป็นประเพณีที่มีความสำคัญในภาคใต้ของประเทศไทย โดยเฉพาะในจังหวัดนครศรีธรรมราช พัทลุง สงขลา และตรัง ประเพณีนี้จะจัดขึ้นในช่วงเดือน 10 หรือเดือน 11 ของปี ตามปฏิทินจันทรคติไทย โดยตรงกับช่วงเทศกาลออกพรรษา
ประเพณีชิงเปรต (ทำบุญสารทเดือนสิบ) เป็นประเพณีที่สำคัญในภาคใต้ของประเทศไทย โดยเฉพาะในจังหวัดนครศรีธรรมราช พัทลุง และสงขลา ซึ่งจัดขึ้นในช่วงเดือน 10 ของปีตามปฏิทินจันทรคติไทย หรือที่เรียกว่า “เดือนสิบ” ในช่วงเทศกาลสารทเดือนสิบ ประเพณีนี้เกี่ยวข้องกับการทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษและวิญญาณที่ล่วงลับไปแล้ว เช่นเดียวกับการลุ้นผลหวยที่ใครๆ ก็หวังให้โชคชะตามาถึง
ประเพณีลาซัง ประเพณีของชาวพุทธในจังหวัดนราธิวาส แถวอำเภอตากใบเรียกว่า ลัมซัง ประเพณีนี้สืบเนื่องมาจากความเชื่อเรื่องที่นา เรื่องแม่โพสพ เชื่อว่าจะทำให้ข้าวในนาปีต่อไปงอกงาม ให้ผลผลิตสูง หลังจากที่เก็บเกี่ยวข้าวเสร็จแล้ว ผู้นำชุมชนก็จะกำหนดวันลาซัง ก่อนวันลาซัง ต้องเตรียมการทำขนมจีน ชาวบ้านจะไปชุมชุมกันที่สถานที่จัดงาน ส่วนใหญ่มักจะเป็นศาลากลางทุ่งนา โดยจะจัดเตรียมลานกว้างกลางทุ่งนาเพื่อใช้จัดกิจกรรม หลังจากเสร็จพิธี จากนั้นชาวบ้านจะนำขนมจีนมาเลี้ยงพระ เสร็จแล้วจะกินขนมจีนร่วมกัน
ประเพณีลอยเรือชาวเล เป็นงานประเพณีเก่าแก่ที่หาดูได้ยากของชาวเลเกาะลันตา งานนี้จัดขึ้นตรงกับวันเพ็ญเดือน 6 และเดือน 11 โดยกลุ่มชาวเลที่เกาะลันตาและเกาะใกล้เคียง จะมาชุมนุมกันทำพิธีลอยเรือ เพื่อสะเดาะเคราะห์ บริเวณชายหาดใกล้กับบ้านศาลาด่าน มีการร้องรำทำเพลง และการร่ายรำรอบลำเรือด้วยจังหวะและทำนองเพลงรองเง็ง

รูปภาพประเพณีภาคเหนือของ heng99

ประเพณีภาคเหนือ

ประเพณียี่เป็ง เป็นประเพณีสำคัญที่จัดขึ้นในช่วงเดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติไทย ซึ่งตรงกับเทศกาลลอยกระทง โดยเฉพาะในภาคเหนือของประเทศไทย เช่น เชียงใหม่ ที่มีการลอยกระทงและจุดโคมลอยเพื่อบูชาพระพุทธเจ้า ขอโทษพระแม่คงคา และขอพรให้ชีวิตมีความสุขและเจริญรุ่งเรือง แน่นอนว่าความหวังในชีวิตนั้นไม่ต่างจากการลุ้น “ผลหวย” ที่ทุกคนต่างคาดหวังให้โชคดี มีสิ่งดีๆ เกิดขึ้น โดยการลอยกระทงและจุดโคมก็เหมือนกับการขอพรให้โชคชะตาและชีวิตของเราเจริญรุ่งเรืองและได้รับแต่สิ่งดีๆ
ประเพณีอุ้มพระดำน้ำ ประเพณีนี้จะเกิดขึ้นในช่วงเดือน 6 หรือเดือน 7 ตามปฏิทินจันทรคติไทย โดยการดำเนินการเริ่มต้นจากการทำพิธีอุ้มพระ ซึ่งพระที่ใช้ในพิธีมักจะเป็นพระพุทธรูปขนาดเล็กที่สร้างขึ้นมาโดยเฉพาะสำหรับการอุ้มพระดำน้ำ โดยในพิธีนี้พระสงฆ์จะนำพระพุทธรูปไปอุ้มไปลอยในแม่น้ำหรือคลอง พร้อมทั้งมีการสวดมนต์และทำพิธีทางศาสนา เพื่อให้ความอุดมสมบูรณ์และขจัดสิ่งไม่ดีออกไปจากชีวิต
ประเพณีตานก๋วยสลาก เป็นประเพณีที่จัดขึ้นในภาคเหนือของประเทศไทย โดยเฉพาะในจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย และลำปาง ประเพณีนี้จะจัดขึ้นในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา ซึ่งเป็นเวลาที่ชาวบ้านจะร่วมทำบุญและแสดงความเคารพต่อพระพุทธศาสนา
ประเพณีตานข้าวใหม่ เป็นการถวายข้าวที่เพิ่งเก็บเกี่ยว เพื่ออุทิศส่วนกุศลแด่บรรพบุรุษและเทวดาอารักษ์ผู้คุ้มครองและมอบความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ผลผลิต โดยการนำข้าวเหนียวมานึ่งให้สุก หรือเผาในกระบอกไม้ไผ่ เรียกว่า “ข้าวหลาม” และนำไปถวายพระสงฆ์ในตอนเช้าตรู่

ประเพณีภาคอีสาน

ประเพณีบุญบั้งไฟ เป็นประเพณีที่สำคัญและมีความนิยมในภาคอีสานของประเทศไทย โดยเฉพาะในจังหวัดยโสธร, มุกดาหาร, อำนาจเจริญ, ร้อยเอ็ด และจังหวัดอื่น ๆ ในภาคอีสาน ประเพณีนี้จะจัดขึ้นในช่วงเดือน 5 ของปฏิทินจันทรคติไทย ซึ่งตรงกับช่วงเดือนพฤษภาคม โดยถือเป็นการจัดงานเพื่อบูชาพระเจ้าและขอฝนจากท้องฟ้าให้ตกต้องตามฤดูกาล
ประเพณีแห่ปราสาทผึ้ง เป็นประเพณีที่จัดขึ้นในภาคอีสานของประเทศไทย โดยเฉพาะในจังหวัดอุบลราชธานี ในช่วงเทศกาลเข้าพรรษาหรือเทศกาลบุญเดือน 8 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ชาวอีสานจะมีการทำบุญถวายผ้าป่าและขอพรจากพระพุทธศาสนา
ประเพณีรำผีฟ้า เป็นประเพณีที่สำคัญของชาวอีสาน โดยเฉพาะในจังหวัดอุดรธานี หนองบัวลำภู และจังหวัดอื่น ๆ ในภาคอีสาน ซึ่งเป็นพิธีกรรมที่จัดขึ้นเพื่อขอพรและบูชาผีฟ้า หรือเทพเจ้าในความเชื่อของชาวบ้านที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรและความอุดมสมบูรณ์
ประเพณีบุญข้าวจี่ เป็นประเพณีที่มีความสำคัญในภาคอีสานของประเทศไทย โดยเฉพาะในจังหวัดขอนแก่น, มหาสารคาม, กาฬสินธุ์ และจังหวัดอื่น ๆ ในภาคอีสาน ซึ่งจัดขึ้นในช่วงเทศกาลต่าง ๆ หรือในช่วงที่มีการทำบุญในชุมชน เช่น วันออกพรรษาหรือเทศกาลบุญเดือนสิบ

ประเพณีไทยทั้ง 4 ภาคที่ยกตัวอย่างมาทั้งหมดนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น เพราะจริงๆ แล้วในแต่ละพื้นที่ของทุกๆ จังหวัดในประเทศไทยก็ยังมีประเพณีวัฒนธรรมที่สวยงามและน่าสืบสานอีกมากมาย สะท้อนถึงความเชื่อและวิถีชีวิตของผู้คนในแต่ละภูมิภาคนั่นเอง

สรุป

ประเพณีไทยมีความสำคัญในด้านการอนุรักษ์วัฒนธรรมและการแสดงออกถึงความเคารพต่อศาสนาและบรรพบุรุษ เช่น การทำบุญ การขอพร และการร่วมกิจกรรมในชุมชน ซึ่งสร้างความสามัคคีและความสัมพันธ์ที่ดีในสังคมไทย แม้ว่าบางครั้งความเชื่อเกี่ยวกับการเสี่ยงโชคการซื้อหวยรัฐบาลจะเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน แต่ประเพณีไทยยังคงสื่อถึงความเคารพในความเชื่อและการสร้างบุญเพื่อชีวิตที่ดีและรุ่งเรือง

บทความที่เกี่ยวข้อง